Shadows in Paradise (1986)

Shadows in Paradise, Aki Kaurismaki’nin “İşçi Sınıfı Üçlemesi” adını verdiği üçlemenin ilk ayağı. Ariel filmiyle üçlemeye devam eden ve Match Factory Girl’le de üçlemeyi sonlandıran yönetmen, bu üçlemede; başkent Helsinki’nin varoşlarında yaşamaya çalışan sıradan insanların hayatlarına odaklanır. Yönetmen üçlemesiyle; ülkesinin bütün “iyi” imajını da yerle bir eder. Dışarıdan bakıldığında, her İskandinav ülkesi gibi Finlandiya’da bir “düşler ülkesidir.” Toplumsal bir refahın sağlandığı, insan haklarının en üst seviyede olduğu, sosyal kurumların tıkır tıkır işlediği, işsizlere bile para ödendiği ve herkesin birbiriyle mutlu mesut yaşadığı cennetten bir parçadır; Finlandiya. Ama yönetmen, bu üçlemeyle birlikte başkent Helsinki’nin romantik ve ütopik imajının arkasındaki gerçekleri gösterir.Üçlemenin ilk filmi olan Shadows in Paradise’de, çöpçülük yaparak hayatına devam eden Nikander ve sürekli iş değiştiren Ilona arasındaki ilişki üzerinden, geniş bir toplumsal bakış açısı yakalanır. İki karakterde tipik bir Kaurismaki kaybedenidir. Nikander sıradan bir kaybeden görüntüsünde; yalnız yaşayan, tutkusu olmayan, asosyal bir adamdır. Ilona ise, sürekli iş değiştirmesine rağmen, aslında hep sınıf atlamanın peşindedir. Bu yüzden de, Nikander’i kabul etmesi kolay olmaz.Shadows in Paradise, aslında üçlemenin giriş bölümü olduğu için diğer filmlere nazaran daha kısadır. Üstelik diğer filmlerden çok daha umut doludur. İki sıradan insan arasında yeşeren aşk, hayatın bütün olumsuzluklarını, acıyı ve kederi silmeye yeterli olur. Kaurismaki filmlerinde, karakterlerin durumları, onların başlarına gelen çeşitli olaylarla izleyicilere verilir. Kaurismaki, hiçbir filminde doğrudan bilgiler vermez. Film içindeki çeşitli mizansenlerle bizden karakterleri ve onların içine düştükleri durumları anlamlandırmamız istenir. Bu açıdan, Kaurismaki filmleri genelde dağınık olarak algılanabilir. Oysa, yönetmen izleyicilerin de filmi anlamlandırma sürecinde filme ortak olmalarını ister. Karakterlerin ruh hallerini öğrenmek için şarkı sözleri çok önemlidir. Her şarkı sözü, aslında ileride olacaklarında habercisidir. Bunun yanı sıra, kaderde Kaurismaki’nin üzerinde durduğu konulardan biridir. Hayatın önüne geçilemeyen tesadüfleri vardır... devamıYazar: Barış Saydam