A Dry White Season, 1989 yılında Euzhan Palcy tarafından yönetilen, apartheid dönemi Güney Afrika'sındaki sosyal adaletsizlikleri ele alan güçlü bir drama filmidir. Film, André Brink'in aynı adlı romanından uyarlanmış ve Donald Sutherland, Marlon Brando, Janet Suzman ve Susan Sarandon gibi isimleri barındırmaktadır. Film, yönetmen Palcy'nin, bir Hollywood stüdyosu tarafından desteklenen bir filmi yöneten ilk siyahi kadın olarak tarih yazdığı bir yapım olarak bilinir.
Konu Özeti
Film, beyaz bir Güney Afrikalı öğretmen olan Ben du Toit’un (Donald Sutherland), bahçıvanı Gordon'un oğlunun tutuklanması ve ölümünü araştırırken yaşadığı ahlaki uyanışı konu alır. Başlangıçta apolitik bir figür olan Ben, polis şiddeti ve adaletsizlik karşısında gözlerini açar. Bahçıvan Gordon'un "intihar" ettiği iddiaları karşısında Ben, insan hakları avukatı Ian McKenzie (Marlon Brando) ile işbirliği yaparak, gerçekleri ortaya çıkarmaya çalışır. Ancak bu süreçte, ailesi ve çevresi tarafından dışlanır ve tehditlerle karşılaşır. Film, Ben’in vicdanı ile kişisel güvenliği arasındaki zorlu mücadeleyi işlerken, apartheid rejiminin acımasızlığını gözler önüne serer.
Tematik Çözümleme
-
Irksal Adaletsizlik ve İnsan Hakları Anahtar Kelimeler: apartheid, ırk ayrımı, insan hakları ihlalleri
Film, apartheid rejiminin baskıcı yapısını detaylı bir şekilde işler. Siyah bireylerin maruz kaldığı şiddet ve haksızlıklar, beyaz bir karakterin gözünden anlatılarak evrensel bir empati yaratılmaya çalışılır.
-
Ahlaki Uyanış Anahtar Kelimeler: vicdan, kişisel sorumluluk, toplumsal körlük
Ben du Toit'un karakter gelişimi, bir bireyin, tanık olduğu adaletsizlikler karşısında sessiz kalamayacağını ve ahlaki bir duruş sergilemesi gerektiğini vurgular.
-
Aile ve Toplum Dinamikleri Anahtar Kelimeler: toplumsal baskı, aile içi çatışma, sosyal dışlanma
Ben’in ailesiyle olan ilişkisi, toplumsal normların bireysel ahlakla çatıştığı anlarda dramatik bir boyut kazanır. Özellikle eşi ve kızının onu yalnız bırakması, bu temayı güçlendirir.
-
Adalet ve Güç Yapıları Anahtar Kelimeler: hukuksal mücadele, devlet şiddeti, baskıcı rejimler
Film, adaletin nasıl güçlülerin elinde bir araç haline geldiğini ve hukukun zayıf bireyleri korumakta nasıl başarısız olduğunu ele alır.
-
Beyaz Ayrıcalık ve Sorumluluk Anahtar Kelimeler: beyaz ayrıcalığı, toplumsal sorumluluk, sessiz kalmanın maliyeti
Ben du Toit'un beyaz ayrıcalığını sorgulaması ve bu ayrıcalığın apartheid rejiminin devamına nasıl katkı sağladığını anlaması, filmin önemli bir alt metnini oluşturur.
Soundtrack
Filmin müzikleri Dave Grusin tarafından bestelenmiştir. Ayrıca Güney Afrika'nın ünlü flugelhorn sanatçısı Hugh Masekela'nın eserleri, özellikle filmin duygusal anlarında önemli bir atmosfer yaratır. Albümde ayrıca Ladysmith Black Mambazo’nun vokal performansları yer almaktadır.
Box Office ve Ödüller
- Bütçe: 9 milyon dolar
- Gişe Geliri: ABD'de yaklaşık 3.8 milyon dolar ile düşük bir gişe başarısı elde etmiştir.
- Ödüller:
- Marlon Brando, bu filmdeki performansıyla En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında Akademi Ödülü’ne aday gösterilmiş ve Tokyo Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazanmıştır.
- Euzhan Palcy, Los Angeles'ta Orson Welles Ödülü'nü almıştır.
Eleştiriler ve İzleyici Yorumları
- Eleştiriler: Film, eleştirmenlerden genellikle olumlu yorumlar almıştır. Roger Ebert, filmi "duygusal, etkili ve öfkeli bir yapım" olarak nitelendirirken, apartheid rejiminin acımasızlığını ustaca yansıttığını belirtmiştir. Rotten Tomatoes’da %82’lik bir olumlu değerlendirme oranına sahiptir.
- İzleyici Yorumları: İzleyiciler, filmin cesur anlatımını ve Marlon Brando’nun etkileyici performansını övmüştür. Ancak, bazıları filmi biraz didaktik bulmuştur.
A Dry White Season, apartheid rejiminin karanlık yüzünü cesur bir şekilde ortaya koyan etkileyici bir dramadır. Film, tarihsel ve politik bağlamda önemli bir yere sahip olup, bireyin ahlaki sorumluluğunu vurgular. Yönetmen Euzhan Palcy’nin başarılı anlatımı ve Marlon Brando ile Donald Sutherland’ın güçlü performansları, bu yapımı unutulmaz kılar.
