Yenilmez - Aparajito (1957)

Aparajito (Yenilmez), Satyajit Ray’ın muhteşem Apu üçlemesinin ikinci filmi. Pather Panchali’de (Yol Türküsü) ablasının ölmesinin ardından küçük Apu (Pinaki Sengupta) ve ailesi Benares’e taşınmıştır. Babası Harihar (Kanu Bannerjee) Ganj kıyılarında rahiplik yaparak hayatını kazanırken çocuk da içinde barındırdığı zengin rüntü ve ses karışımından büyülenmiş ve hoşnut bir halde kenti dolaşır. Ne var ki Harihar bir hastalığa yakalanıp ölür ve Apu’nun tek başına ayakta kalmaya gücü yetmeyen annesi Sarbojaya (Karuna Bannerjee), oğlunu yeniden taşraya, kayınpederinin evine türür. Daha büyük bir dünyanın tadını almış olan Apu, içinde büyüdüğü basit köy hayatıyla yetinemeyecek duruma gelmiştir; köyün öğretmeni de onun tutku ve meraklarını teşvik eder. 16 yaşında Kalküta’da öğrenim rmek için bir burs kazanır. Kent yaşamına kendini kaptıran Apu (artık Smaran Ghosal tarafından canlandırılmaktadır) eve çok seyrek ve nülsüzce döner. Yalnız ve umutsuz derecede hasta olan Sarbojaya, oğlunun eğitimine engel olmaktan korktuğu için, onun merhametine sığınmayı reddeder. Sonunda, Apu’nun amcasından aldığı bir mektup onu eve getirir; ama bir gün geç kalmıştır. Cenazeden sonra Apu, babasının izinden giderek rahip olmayı reddeder ve yeniden Kalküta’ya döner. Aparajito, Ray’ın üçlemesi arasındaki olmazsa olmaz köprüyü oluşturur. Pather Panchali’nin Bengal köyündeki değişmeyen, kendiyle sınırlı yaşantıyı kentin yıkıcı etkisine doğru taşır ve bu arada Ray’ın genç kahramanının iki dünya arasında bölünmesini, yavaş yavaş ve kaçınılmaz olarak ailesinden uzaklaşmasını anlatır. Her zaman olduğu gibi Ray, bir karakterin ya da diğerinin lehine zar tutmaz. Apu’nun daha büyük bir dünya arayışını anlarız; öğrenmekten aldığı zevki, kişisel başarı duygusunu paylaşırız. Ancak aynı zamanda Sarbojaya’nın acısını da rürüz; kızını erken yaşta kaybetmiştir ve şimdi de oğlunu kaybetmektedir. Filmin en dokunaklı anında, ölümün eşiğindeki Sarbojaya, geceleyin, Apu’yu son bir kez ona getireceğini umduğu treni bekler. Uzaklardan bir tren gelir; kadın zar zor ama istekle doğrulur, zünü dikip karanlığa bakar. Dışarıda sessizlikten ve ateş böceklerinin dansından başka bir şey yoktur.