Bütün O Jazz - All That Jazz (1979)

All That Jazz (1979), ünlü Amerikalı yönetmen Bob Fosse tarafından yazılıp yönetilen ve aynı zamanda müzikal dramalar arasında önemli bir yere sahip olan bir filmdir. Film, Fosse'nin kendi hayatına dayanan bir anlatıyı sunar ve bir Broadway koreografının yaşamının son dönemlerinde yaşadığı içsel çatışmalar, yaratıcı tutku ve ölüm korkusuyla yüzleşmesini işler. Fosse, sinema ve dansı birleştirerek görsel olarak zengin, karmaşık bir yapım ortaya koymuştur. Film, sahne dünyasının arka planına dair karanlık bir bakış açısı sunarken, ölüme, yaratıcılığa, tutkuya ve hayatın geçici doğasına dair derin temalar keşfeder.

Film Özeti

Film, Joe Gideon (Roy Scheider) adında bir Broadway koreografı ve yönetmeninin hayatını konu alır. Joe, çok başarılı bir sanatçıdır, ancak aynı zamanda çok düzensiz bir hayat sürer. İki kadın arasında kalmış, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı ile başa çıkmaya çalışan, sürekli olarak işinin peşinden koşan bir adamdır. All That Jazz, Joe'nun son bir projede yer almak üzere sahneye çıkarken yaşadığı fiziksel ve duygusal tükenmişliği gözler önüne serer.

Filmde, Joe'nun hayatının son döneminde yaşadığı çatışmalar, hem kişisel hem de profesyonel düzeyde yoğunlaşır. Bir yandan ölümle yüzleşirken, diğer yandan sanatını en üst düzeye çıkarma çabası içindedir. Joe'nun iş yerinde olan yoğun temposu, sağlığını ve ilişkilerini zedeler. Ölüme doğru ilerledikçe, Joe'nun bir dizi hayali karakterle yaptığı diyaloglar, onun içsel dünyasında yaşadığı gelgitleri ve varoluşsal sorgulamalarını yansıtır.

Film, Joe'nun hastalığı ve yaratıcı süreciyle paralel olarak ilerleyen bir anlatıma sahipken, Joe'nun geçmişi ve onun için önemli olan kişilere dair flaşback'ler de filmdeki tematik derinliği artırır. Bir noktada, ölümünün yakın olduğunu fark eden Joe, kendini bir kurtuluş arayışında bulur.

Tematik Çözümleme

1. Yaratıcılık ve Tükenmişlik

   • Sanatın Bedeli: All That Jazz, sanatın yaratıcı süreciyle ilişkili tükenmişlik ve içsel çatışmayı çok etkili bir şekilde işler. Joe'nun hayatı, yaratıcı bir birey olarak sürekli bir gerilim içindedir; işteki başarısı, kişisel hayatındaki kaos ve ilişkileriyle çelişir. Filmde, sanatın, fiziksel ve duygusal tükenmişlik üzerine yaptığı vurgular, Fosse'nin kendi sanat hayatını yansıttığı bir temadır.
   • Sanat ve Ölüm: Filmdeki birçok görsel ve tematik öğe, sanatın ölüme olan yakın ilişkisini vurgular. Joe'nun hayatı boyunca yaptığı işler ve koreografiler, onun ölümüne yakın bir noktada "final"e yaklaşırken bir yansıma gibi görünür. Bu bağlamda ölüm, hem bir tehdit hem de sanatın nihai amacıdır.

2. Ölüm ve Varoluşsal Kriz

   • Ölüme Yaklaşma: Joe’nun fiziksel olarak çöküşü, filmdeki en belirgin temalardan biridir. Bir yandan hastalığının ve ölüme yaklaşmanın getirdiği korkuyu, diğer yandan hayatını sanatına adamış bir adam olarak ölümle yüzleşmenin verdiği bir yıkımı görürüz. Bu, sadece bireysel bir ölüm korkusu değil, aynı zamanda insanın varoluşunu sorgulama sürecidir.
   • Ölümün Şerefine: Filmdeki bazı sahneler, Joe'nun ölüme yaklaştıkça daha çok ölümle ilgilenmesi ve sonunda ölümün bir şekilde "kutlanması" üzerine düşünür. Bu, hem bir kabulleniş hem de sanatçının ölümünü final olarak algılama biçimidir.

3. İçsel Çatışmalar ve Kimlik

   • Joe'nun İki Yüzü: Joe'nun hem içsel hem de dışsal olarak yaşadığı çatışmalar, filmdeki ana karakterin kimliğini ve insan olarak varlık sorgulamalarını yansıtır. Bir yanda sanatçı kimliği, diğer yanda ona bağlı olan bir baba ve sevgili kimliği vardır. Joe’nun hem ailevi hem de profesyonel hayatı arasında gidip gelmesi, onun kimlik çatışmalarını derinleştirir.
   • Hayali Karakterler: Joe'nun film boyunca hayali karakterlerle yaptığı diyaloglar, onun içsel dünyasında var olan kimlik krizlerinin bir yansımasıdır. Filmdeki dans sahneleri ve renkli, hiperbolik görsel öğeler, Joe'nun kendi kimliğini bulma sürecini, fiziksel bir sınavla eşleştirir.

4. Cinsellik ve İlişkiler

   • Cinsellik ve Güç: All That Jazz cinsellik temalarını da yoğun bir şekilde işler. Joe'nun cinsel ilişkileri, onun yaratıcı enerjisinin bir yansıması gibi gösterilir. Fosse, seksüel güdülerin, Joe'nun işine, hastalığına ve ilişkilerine nasıl etki ettiğini derinlemesine inceler.
   • Kadın Karakterler: Joe'nun etrafındaki kadın karakterler, onun hem ilham kaynağı hem de yarattığı karmaşanın bir parçasıdır. Filmde kadın karakterlerin, Joe'nun duygusal dünyasında önemli bir rol oynadığını görürüz.

5. Tükenmişlik ve Bağımlılık

   • Bağımlılığın Sanat Üzerindeki Etkisi: Filmde Joe'nun alkol ve uyuşturucu bağımlılığı, onun kişisel ve profesyonel hayatını tehdit eder. Bağımlılık, bir sanatçının yaratıcılığını nasıl yok edebileceğini ve bunun sonucunda hem fiziksel hem de ruhsal olarak nasıl bir çöküş yaşanabileceğini gösterir. Bu tema, sanatın çöküşü ve tükenmişliğiyle paralel bir şekilde işlenir.

Soundtrack ve Box Office Bilgisi

Soundtrack: All That Jazz'ın müzikleri, filmdeki tematik anlatımın anahtar bir parçasıdır. Müzikler, filmdeki yaratıcı sürecin ve Joe'nun içsel çatışmalarının görsel olarak aktarılmasında önemli bir rol oynar. John Kander ve Fred Ebb tarafından bestelenen müzikler, Broadway müzikallerinin enerjisini ve ritmini taşırken, aynı zamanda dramayı ve duygusal yoğunluğu da yansıtır.

Box Office ve Ticari Başarı: Film, 1979'da büyük bir gişe başarısı elde etti. 34 milyon doların üzerinde bir gelir elde ederek, 1970'lerin en başarılı müzikal dramalarından biri oldu. Film, geniş bir izleyici kitlesine hitap etti ve sinema dünyasında etkisini uzun yıllar sürdürdü.

Ödüller ve Adaylıklar

• Oscar Ödülleri: All That Jazz, 4 Oscar adaylığı aldı ve en iyi yönetmen dalında Bob Fosse ödül kazandı.
• Altın Küre Ödülleri: En iyi erkek oyuncu (Roy Scheider) ve en iyi müzikal dalında ödüller kazandı.
• Diğer Ödüller: Film, Cannes Film Festivali gibi prestijli etkinliklerde gösterildi ve birçok ödül kazandı.

Eleştiriler ve İzleyici Yorumları

Eleştirmen Yorumları:

• Olumlu Yorumlar: Film, eleştirmenlerden genellikle büyük övgü aldı. Fosse’nin yaratıcı bakış açısı ve sinematografik anlatımı, filmin görsel gücünü ve dramatik derinliğini güçlendirdi. Roy Scheider’in performansı, eleştirmenler tarafından oldukça beğenildi.
• Olumsuz Yorumlar: Bazı eleştirmenler, filmdeki bazı soyut sahnelerin ve karmaşık anlatımın izleyiciyi zorluyor olabileceğini öne sürdüler.

İzleyici Yorumları:

• Olumlu Yorumlar: İzleyiciler, filmin duygusal yoğunluğuna ve karakterlerin içsel çatışmalarına hayran kaldılar. Müzik ve dans sahneleri de izleyiciler tarafından büyük bir takdir topladı.
• Olumsuz Yorumlar: Bazı izleyiciler, filmin tempo açısından yavaş olduğunu ve karmaşık yapısının tüm izleyiciler için erişilebilir olmayabileceğini belirttiler.

All That Jazz, Bob Fosse'nin sinemasal dehasının bir yansımasıdır. Hem görsel hem de tematik anlamda zengin bir yapım olan bu film, sanat, ölüm, yaratıcılık ve insanlık üzerine evrensel temalar sunar. Hem sinema dünyasında hem de müzikalleri seven izleyici kitlesi arasında derin bir etki bırakmıştır. Fosse'nin kişisel yaşamıyla paralel bir anlatıma sahip olan film, sanatın bedelini, insanın içsel çatışmalarını ve ölüme yaklaşan bir hayatı derinlemesine sorgular.