Az Gelişmişliğin Anıları - Memories of Underdevelopment (1968)

Tomas Gutiérrez Alea'nın, bir kısmı belgesel, bir kısmı uzun metrajlı filmi Azgelişmişliğin Anıları, 1961-62 dönemi Küba günlük hayatından önemli bir kesit sunuyor izleyiciye. Film, eski zengin işadamı, yeni tutkulu yazar Sergio'nun (Sergio Corrieri), Havana'nın, polis devleti odaklı bir komünist diktatörlüğe dönüşmesinden ne şekilde etkilendiği üzerinde duruyor. İnsanlarla, ülkesiyle ilişkisinde hep inançsızlık, hüzün, ihmal duyguları hakimse de onlarla olan bağlantısızlığı, Sergio için aynı zamanda iyimserlik kaynağıdır, zira kendini tekrar gerçekleştirmek için ona ihtiyacı vardır. Önce ailesini ve eski karısını Miami'ye yolcu ederken rürüz onu; kendisi, buna karşılık evde kalır ve yaşıyor olmanın ne anlama geldiğini ona hatırlatacak samimi şeyleri umutla bekler. Bir defter tutmaya başlar ve hizmetçisiyle ilgili fantezilerini, kayıp gerçek aşkıyla ilgili eski anıları ve güzel Elena'yla (Daisy Granados) yeni yaşamaya başladığı sorunlu flörtü kaleme alır. Zorunlu hamilelik evliliğinden zar zor paçasını kurtarır, tecavüz etmekle suçlanır, beraat eder. Değerleri yozlaşmış, devlet eliyle yürüyen bir adalet sisteminin bireysel özgürlüğü ne hâle getireceğini bu dersle öğrendikten sonra her şeyden elini eteğini çeker ve ülkesinin devrimsel hareketten umduğu şeylerin neler getireceğini bekleyerek rmeye karar verir. Alea, Sergio'nun hayat hikayesini, sık sık devreye soktuğu, çeşitli konuları ele alan ve filmi de katmanlara bölen dış ses konuşmalarıyla süsler. Film Marksist diyalektik hakkında aydınlatıcı bir monolog, tropikal bir iklimde yaşama uğraşına meraklı bir bakış, daha genelde azgelişmişlik teması ve Fidel Castro saltanatının ilk dönemlerindeki toplumsal tutarsızlığa bir değinidir. Muhtemelen uluslararası olarak en çok tanınan ve devlet destekli film stüdyosu Instituto Cubano del Arte e Industrias Cinematogr ficos (ICAIC) kurucusu bir yönetmenin çektiği bu film, kapitalizme ve Komünist Devrim'e yönelik etkili bir eleştiridir. Krizdeki bir adamı anlatan basit hikayesinde, anlık hayretleri ifade etmeye yarayan ve Soğuk Savaş kargaşasını aşağılayan fanteziler, kutular dolusu haber filmi, dokunaklı durum dramı parçaları bulunur. Daha iyi yarınlar bahanesiyle o günlerde uygulanan şiddetli baskı ortamına rağmen etkili olabilen Küba yaratıcılığına bir övgü. Zarif ve sağlam bir film.